[OŠ – Obavezni] Albanski jezik i književnost
1. Kompetencija pismenosti, 2. Kompetencija višejezičnosti, 3. Matematička kompetencija i kompetencija u nauci tehnologiji i inženjerstvu, 4. Digitalna kompetencija, 5. Lična društvena i kompetencija učenja kako učiti, 6. Građanska kompetencija, 7. Preduzetnička kompetencija, 8. Kompetencija kulturološke svijesti i izražavanja
1.1.1. Primjenjuje osnovne standarde jezika u čitanju i pisanju (čita literarne i neliterarne tekstove prilagođene uzrastu uz razumijevanje pisanih informacija; piše tekstove po ugledu na model), 1.1.2. Upotrebljava naučena pravila gramatike i pravopisa, te vokabular primjeren kontekstu u pisanju i govoru, 1.1.3. Učestvuje aktivno u interpersonalnoj komunikaciji, 1.1.4. Razlikuje vrste književnih i neliterarnih tekstova, te osnovne stilove jezika, 1.1.5. Komunicira usmeno i pisano koristeći odgovarajući vokabular, 1.1.6. Upoređuje pojmove i podatke iz različitih izvora, 1.1.7. Izdvaja ključne pojmove i sa njima povezane podatke koje klasifikuje, upoređuje i dopunjuje, pamti i koristi u novim situacijama, 1.1.8. Tumači slike, znakove, mape, te jednostavne grafikone i tabele i druge vrste nekontinuiranog teksta, 1.1.9. Odvaja bitno od nebitnog nakon slušanja ili čitanja i analize tekstova, 1.1.10.Iskazuje interesovanje i otvorenost prema učešću u konstruktivnom u dijalogu saopštavajući argumente i adekvatno reagujući na argumente drugih, prihvatajući ih ili opovrgavajući, 1.1.11.Vodi računa da ne povrijedi emocije drugih
1.2.1. Koristi vokabular, osnovne gramatičke norme prvog stranog jezika (po pravilu engleskog), na nivou A1 Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike
1.3.1. Koristi osnovne računske operacije sa prirodnim brojevima, matematičke postupke i mjere za rješavanje problema u svakodnevnim životnim situacijama, 1.3.2. Prepoznaje da se mnoge prirodne pojave i procesi mogu opisati naučnim zakonima, modelima i teorijama, 1.3.3. Prepoznaje ulogu naučnih saznanja za konstruisanje svih mašina i uređaja, kao i ulogu ljudske radoznalosti i potrebe za objašnjavanjem svijeta u pokretanju nauke i inovacija, 1.3.4. Povezuje primjenu naučnih dostignuća i tehnoloških rješenja sa dobrobiti čovječanstva, prepoznavajući i mogućnost njihove zloupotrebe, 1.3.5. Procjenjuje i mjeri osnovne fizičke veličine birajući odgovarajuće mjerne jedinice i instrumente za njihovo mjerenje, 1.3.6. Prepoznaje logiku matematičkih postupaka i koristi logiku za argumentovanje svojih ideja i objašnjenja, 1.3.7. Čita, upoređuje i prikazuje podatke tabelarno i grafički koristeći po potrebi digitalne alate, 1.3.8. Izvodi samostalno jednostavne oglede opisujući i tumačeći rezultate izvedenog ogleda i donoseći zaključke, 1.3.9. Prepoznaje i koristi jednostavne alate i mašine, 1.3.10. Prihvaća matematičke iskaze uočavajući da se njima mogu opisati pojave u prirodi i prirodni zakoni, 1.3.11. Pokazuje sistematičnost, preciznost i istrajnost u radu i uči na greškama, 1.3.12. Razlikuje šta je prirodna datost a šta konvencija, dogovor u nauci, 1.3.13. Uvažava potrebu za umjerenim, racionalnim i svrsishodnim korišćenjem prirodnih resursa u svom okruženju
1.4.1. Istražuje različite mogućnosti upotrebe digitalnih tehnologija u svakodnevnom životu uočavajući efekte i ograničenja njihove primjene, 1.4.2. Razlikuje namjenu različitih digitalnih uređaja i aplikacija povezujući njihovu povezanost i principe rada, 1.4.3. Koristi različite izvore informacija i podataka u digitalnom okruženju, 1.4.4. Prepoznaje opasnost i načine reagovanja u slučajevima sajber nasilja, načine zaštite ličnih podataka i privatnosti u digitalnom okruženju, kao i zaštite uređaja, digitalnog sadržaja, i uticaja digitalnih tehnologija i njihove upotrebe na životnu sredinu, 1.4.5. Koristi digitalne tehnologije za komunikaciju u odgovarajućem kontekstu, 1.4.6. Kreira i uređuje jednostavan digitalni sadržaj koristeći različite digitalne alate, 1.4.7. Pretražuje, čuva i koristi informacije i sadržaje u digitalnom obliku, 1.4.8. Koristi digitalne uređaje i i jednostavne aplikacije za komunikaciju, spremanje i obradu teksta, fotografije i videa, 1.4.9. Iskazuje otvorenost i radoznalost prema korištenju digitalno komunikacionih tehnologija i inovacija, 1.4.10.Vodi računa o pravilnoj upotrebi digitalnih i komunikacijskih tehnologija u odnosu na ponašanje u digitalnom okruženju, zaštitu podataka i uređaja
1.5.1. Primjenjuje pravila ponašanja i primjerene komunikacije prepoznavajući važnost uspostavljanja pravila i razloge njihovog uvođenja, 1.5.2. Razlikuje komponente zdravog uma, tijela i životnog stila od nezdravih navika, 1.5.3. Upravlja vlastitim procesom učenja uz podršku, izabirući pristup učenju i strategije učenja koje su mu najprikladnije, 1.5.6. Prepoznaje različite načine za razvijanje kompetencija, 1.5.7. Prepoznaje svoje sposobnosti i intersovanja i koristi ih za učenje, lični rast i razvoj uz podršku, 1.5.8. Fokusirano rješava jednostavne probleme u učenju, ličnom i socijalnom razvoju, uz podršku, 1.5.9. Pronalazi dokaze za svoje tvrdnje, 1.5.10. Adaptira se na samostalno učenje, učenje sa drugima i učenje uz podršku, 1.5.11. Iskazuje radoznalost, želju i istrajnost u učenju prateći svoje rezultate i njihovo napredovanje tokom učenja uz preispitivanje ostvarenog napretka, 1.5.12. Predstavlja izrađenu mapu ličnog razvoja, 1.5.13. Prilagođava se promijenjenim uslovima učenja i života bez značajnog napora, uz podršku, 1.5.14. Komunicira s drugima uz izražavanje i razumijevanje različitih gledišta, 1.5.15. Podržava ličnu, društvenu i fizičku dobrobit i saradnju, 1.5.16. Ponaša se u skladu sa principima pravednosti i jednakih mogućnosti iskazujući spremnost za prevazilaženje predrasuda, 1.5.17. Poštuje različitost drugih i njihove potrebe izgrađujući sopstveni integritet i odnose s drugima na principu uvažavanja i empatije, 1.5.18. Izgrađuje motivaciju za postizanje ciljeva u učenju i životu, gradi samopouzdanje, iskazuje spremnost za rješavanje probleme i otvorenost promjenama, 1.5.19. Izgrađuje odnos prema prevazilaženju problema i pronalaženju odgovora na izazove, 1.5.20. Iskazuje radoznalost i znatiželju za učenjem
1.6.1. Razlikuje osnovne pojmove, pojave i uloge koje se odnose na pojedinca, porodicu, društvene grupe, školu, organizacije i ustanove, 1.6.2. Prepoznaje osnovne vrijednosti u porodici, školi i društvu koje se odnose na poštovanje sebe i drugih, pravičnost, solidarnost, nediskriminaciju i poštovanje prava djece, 1.6.3. Identifikuje značajne savremene događaje i događaje iz prošlosti koji su uticali na društvo, 1.6.4. Prepoznaje vrijednosti društvenih grupa iz svog okruženja (npr. porodica, razred, škola, dječji savez, ekolozi, gorani, izviđači i sl.), 1.6.5. Prepoznaje značaj prirodnih resursa i zaštite životne sredine u očuvanju kvaliteta života, 1.6.6. Prepoznaje individualne i kulturne različitosti među ljudima, 1.6.7. Prepoznaje značaj negovanja tradicije vlastitog kulturnog i nacionalnog identiteta uviđajući i podržavajući sličnosti i razlike među ljudima, 1.6.8. Uočava socioekonomske razlike u pričama i okruženju zastupajući društvenu pravednost, 1.6.9. Učestvuje u društveno korisnim aktivnostima na nivou razreda i škole, 1.6.10. Iznosi svoje mišljenje i stavove o rješavanju problema, uz uvažavanje mišljenja drugih, 1.6.11. Učestvuje u radu odeljenskih i školskih organa, 1.6.12. Koristi dostupne medije na način primjeren uzrastu i upoređuje medijske sadržaje sa nastavnicima, roditeljima, rođacima i vršnjacima, 1.6.13. Pokazuje pozitivan stav prema pravima djetetov na rast, učenje, razvijanje sopstvenih sposobnosti i talenata, odrastanje u porodici, sigurnost i zaštitu, 1.6.14. Pokazuje spremnost za učestvovanje u demokratskom odlučivanju na nivou porodice, škole i grupe vršnjaka, 1.6.15. Prihvata kulturne i rodne razlike izgrađujući ponašanje zasnovano na poštovanju i nenasilju, 1.6.16. Ističe važnost odgovornog odnosa prema životnoj sredini, 1.6.17. Iskazuje interesovanje za događaje u svojoj sredini podržavajući različitosti
1.7.1. Pretvara problem/priliku iz sopstvene neposredne okoline u ideju/aktivnost, uz podršku,predviđajući rezultat preduzete aktivnosti, 1.7.2. Izrađuje jednostavni projektni prijedlog djelotvorno, koristeći raspoložive resurse, 1.7.3. Razumije (objasni) jednostavne ekonomske i finansijske koncepte (npr. novac, ponuda i potražnja, tržišna cijena, trgovina, banka i sl.), 1.7.4. Sastavlja jednostavan kućni budžet, 1.7.5. Prepozna uticaj svojih izbora i ponašanja na zajednicu i sredinu, 1.7.6. Uočava probleme relevantne za sebe i svoje okruženje i razvija ideje kojima ih rješava logički, stvaralački i kritički definišući ciljeve jednostavnih aktivnosti, uz podršku, 1.7.7. Sarađuje sa drugima kako bi se ideje pretočile u aktivnosti, 1.7.8. Izračuna troškove pretvaranja ideje u aktivnost, 1.7.9. Komunicira jasno svoje ideje s drugima, 1.7.10. Prevazilazi jednostavne nepovoljne okolnosti i ne plaši se greške dok isprobava nove stvari, 1.7.11. Pokazuje posvjećenost, upornost, te inicijativu za rješavanje probleme koji utiču na zajednicu, 1.7.12. Iskazuje empatiju prema drugima, inicijativu i izražen interes za dobrobit ljudi i životne sredine, te uvjerava druge pozivajući se na određene argumente
1.8.1. Prepoznaje izraze sopstvene i drugih kultura u raznim formama izražavajući na maštovit i spontan način svoje misli i doživljaje, 1.8.2. Povezuje različite uloge i doživljaje u kulturnim i umjetničkim ostvarenjima (pisac-čitalac, kompozitor-izvođač-slušalac, glumac-publika, slikar–publika, arhitekta–graditelj–sredina i sl.), 1.8.3. Imenuje baštinu sopstvene i drugih kultura, 1.8.4. Izražava svoje ideje i osjećanja u stvaralačkom procesu kroz slikanje, crtanje, sastav, skulpturu, muziku i druge umjetničke i kulturne oblike, 1.8.5. Uključuje se u stvaralačke aktivnosti u školi i zajednici (npr. učestvuje u folkloru, horu, crta i slika kulturne proizvode, igra uloge u predstavi, posjećuje kulturne manifestacije–izložbe, pozorišne predstave za djecu, priredbe, folklorne igre, manifestacije u virtuelnom/digitalnom prostoru i sl.), 1.8.6. Poštuje slobodu u kulturnim i drugim stvaralačkim iskustvima i izražavanjima, 1.8.7. Iskazuje interesovanje za različite kulturne forme
